Ο Απόστολος Κακλαμάνης είναι γνωστός στο πανελλήνιο για τη μακρά θητεία του ως Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων. Υπήρξε, όμως, και ένας από τους μακροβιότερους Υπουργούς Παιδείας στην περίοδο της Μεταπολίτευσης και παρακολούθησε στενά τα ζητήματα των ιδιωτικών εκπαιδευτικών. Μάλιστα, νομοθέτησε το περίφημο «ουδείς απολύεται» (Νόμος 1351/1983).
Στο πλαίσιο του εορτασμού των 60 ετών από την ίδρυση της ΟΙΕΛΕ, δημοσιεύουμε σήμερα τη δεύτερη συνέντευξη, μετά από αυτήν του Νίκου Σοφιανού, πολιτικών προσωπικοτήτων που στήριξαν με το έργο τους τον αγώνα των ιδιωτικών εκπαιδευτικών. Ο Απόστολος Κακλαμάνης δίνει σαφείς απαντήσεις για την εποπτεία του κράτους στην ιδιωτική εκπαίδευση, για τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα που αυτή θα πρέπει να έχει και για την ισότιμη αντιμετώπιση του ιδιωτικού εκπαιδευτικού σε σχέση με το δημόσιο συνάδελφό του από την Πολιτεία.
ΟΙΕΛΕ: Στο άρθρο 16 παράγραφος 8 του Συντάγματος αναφέρεται ότι και τα ιδιωτικά σχολεία παρέχουν δημόσιο αγαθό και πρέπει να εποπτεύονται επομένως από το Υπουργείο Παιδείας. Τι θα πρέπει να κάνει το κράτος απέναντι στην προσπάθεια κάποιων εκπροσώπων – και του πολιτικού κόσμου και των επιχειρηματιών- αυτή η διαχρονική πρόβλεψη η συνταγματική να καταργηθεί, έτσι ώστε το αγαθό που παρέχουν και τα ιδιωτικά σχολεία να μετατραπεί σε εμπόριο;
Κακλαμάνης: Με ρωτάτε τι θα πρέπει να κάνει η πολιτεία για να σταματήσει η εμπορευματοποίηση του αγαθού της εκπαίδευσης και δη στα ιδιωτικά σχολεία. Κατά τη γνώμη μου πρέπει το κράτος να θεσπίσει συγκεκριμένους κανόνες, που όλοι οι φορείς παροχής ιδιωτικής εκπαίδευσης θα τηρούν ό,τι ισχύει και εφαρμόζεται για τα δημόσια σχολεία. Αυτό σημαίνει ότι αν οποιοσδήποτε επιχειρηματίας- σχολάρχης προσβλέπει μόνο σε κέρδη, σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να αναγκαστεί να αλλάξει επιχείρηση, είναι τόσο απλό… Κατά μια έννοια αν και στην ιδιωτική εκπαίδευση δεν υπάρξουν κανόνες, εάν οι ίδιοι οι επιχειρηματίες δεν θέλουν να βοηθήσουν στην μόρφωση κάθε νέας γενιάς, τότε δεν θα πρέπει αυτές οι επιχειρήσεις να λειτουργήσουν.
ΟΙΕΛΕ: Δηλαδή εσείς λέτε ότι τα ιδιωτικά σχολεία θα πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικά;
Κακλαμάνης: Βεβαιότατα, βεβαιότατα! Το αγαθό της Παιδείας, όπως και της Υγείας, δεν μπορεί να ασκείται και να παρέχεται με σκοπό το κέρδος, αλλά με σκοπό την παροχή μόρφωσης, ή την πρόληψη και αποκατάσταση της υγείας των πολιτών. Αυτή είναι απλά η άποψή μου. Την εφήρμοσα 4 χρόνια ως Υπουργός Παιδείας.
ΟΙΕΛΕ: Είπατε ότι συχνά, όταν μπαίνει η έννοια του κέρδους στην εκπαίδευση, προκύπτουν ζητήματα. Κάναμε λοιπόν μια καταγγελία το 2014 στην Κομισιόν για την έκδοση χιλιάδων παράνομων τίτλων σε ιδιωτικά τεχνικά λύκεια. Πώς θα πρέπει η πολιτεία να προστατεύσει την έκδοση των τίτλων σπουδών και έτσι την ισονομία ανάμεσα στα παιδιά που φοιτούν στα δημόσια σχολεία και στα σχολεία τα ιδιωτικά τα οποία παρανομούν;
Κακλαμάνης: Λοιπόν απλούστατα, αν υπάρχουν κανόνες- το τονίζω αυτό- και οι κανόνες τηρούνται, τότε δε θα μπορεί η κάθε Κομισιόν να εγκαλεί την Ελλάδα. Ορθώς επομένως η Κομισιόν επέβαλε μέτρα για αυτό το φοβερό σκάνδαλο. Βέβαια, αυτό δεν αρκεί.. Δημοκρατία υπάρχει, κοινωνική δημοκρατία στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και εκεί ακόμη οι πολίτες αγωνίζονται, γιατί δεν είναι απλό πράγμα στις ημέρες μας ο λαός, ο πολίτης να είναι κυρίαρχος.
ΟΙΕΛΕ: Στις περιπτώσεις που τα ιδιωτικά σχολεία λοιπόν λειτουργούν, όχι ως φορείς του δημόσιου αγαθού, αλλά ως αμιγείς επιχειρήσεις, θα πρέπει να τους επιτρέπεται να εκδίδουν ισότιμους τίτλους με τα δημόσια;
Κακλαμάνης: Εγώ δεν το νομίζω. Εγώ πιστεύω ότι η ιδιωτική εκπαίδευση πρέπει να είναι υπό τον πλήρη έλεγχο του δημοσίου, του Υπουργείου Παιδείας, διότι ο τίτλος σπουδών τελικά δε θα είναι του κυρίου Δούκα (λέω ενδεικτικά το όνομα), όσο σπουδαίο και αν θεωρεί κανείς το σχολείο του. Θεωρείτε, λοιπόν, ότι είναι σπουδαίο το έργο σας; Μάλιστα, το αναγνωρίζουμε, ο νόμος σας επιτρέπει να λειτουργεί το σχολείο αυτό, αλλά έχετε μια σφραγίδα. Με τη σφραγίδα αυτή θα πάρετε τον τίτλο να τον πάτε κάπου εκτός Ελλάδας, όπως έλεγα πριν. Θα πουν «Τι είναι αυτό; Έχει κρατική έγκριση»;
ΟΙΕΛΕ: Λοιπόν να σας πάμε στην επόμενη ερώτηση; Έχουμε κάνει στο πλαίσιο αυτής της επετειακής χρονιάς, μια έρευνα σε περίπου 1200 ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς. Εκεί λοιπόν βρήκαμε ότι το 60% των ιδιωτικών εκπαιδευτικών έχουν ένα υψηλό ακαδημαϊκό προφίλ. Θεωρείτε ότι θα μπορούσαν οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί να είναι σε κάποιες συμβουλευτικές θέσεις που να βοηθούν και τη δημόσια εκπαίδευση; Πχ στο ΙΕΠ, πχ σχολικοί σύμβουλοι, σήμερα λέγονται συντονιστές εκπαιδευτικού έργου, σε τέτοιου είδους θέσεις που να βοηθούν, με την εμπειρία που έχουν από του χώρους τους και τη δημόσια εκπαίδευση;
Κακλαμάνης: Φυσικά! Κάποιοι εσφαλμένα σας θεωρούσαν τα προνομιούχα παιδιά που εργάζονται μόνο στα αστικά κέντρα, αλλά δεν γνωρίζουν τις δυσκολίες του ιδιωτικού εκπαιδευτικού. Εμένα ήταν βασικό μου μέλημα η ισοτίμηση των δημόσιων με τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς και η λήξη αυτής της διάκρισης που φέρνει κοινωνικό αυτοματισμό.
ΟΙΕΛΕ: Το φαινόμενο της παραπαιδείας, της φροντιστηριοποίησης, επεκτείνεται πλέον και στο χώρο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τα περίφημα Κέντρα Μελέτης και τα φροντιστήρια δημοτικού. Ποια είναι η θέση σας για αυτό το ζήτημα;
Κακλαμάνης: Είναι απαράδεκτο! Απαράδεκτο και είναι προέκταση ενός άλλου φοβερού λάθους που κάνει σήμερα ο Έλληνας γονιός. Μην τα βασανίζετε άλλο, μην τα φορτώνετε, διότι απλά θα αποβλακωθούν τα παιδιά.. Εάν όμως δεν ενσωματωθούν οι πραγματικές, ή οι υποτιθέμενες ανάγκες της παραπαιδείας στο δημόσιο σύστημα, θα έχουμε μεγάλο πρόβλημα. Με την εσωσχολική βοήθεια που νομοθετήσαμε από το 1982, για παράδειγμα, φτιάξαμε τα μεταλυκειακά προπαρασκευαστικά κέντρα, τα οποία δυστυχώς έκλεισε ο Μητσοτάκης το 1990. Για να μην παρεξηγούμαι. Δεν είμαι υπέρ του τα πάντα να κάνει το κράτος. Όχι, αντίθετα. Το Υπουργείο Παιδείας πρέπει να έχει επιτελικό ρόλο, αλλά πάντοτε θα πρέπει να υπάρχει εποπτεία στην ιδιωτική πρωτοβουλία στην εκπαίδευση.
ΟΙΕΛΕ: Το 2010 εκδόθηκε μια θεμελιώδης απόφαση του ΣτΕ σύμφωνα με την οποία, με βάση το άρθρο 16 του Συντάγματος, θα πρέπει να εξασφαλίζονται για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς κατά το δυνατόν σταθερές εργασιακές σχέσεις, έτσι ώστε αυτοί να μπορούν απερίσπαστοι να εκτελούν τα καθήκοντά τους. Ποια είναι η γνώμη σας
Κακλαμάνης: Εγώ την έχω πει τη γνώμη μου και τότε, λίγο πριν από την ψήφιση του Νόμου Φίλη. Και δεν ήταν σκέψη επιείκειας για εσάς. Αντιθέτως, εγώ πιστεύω, γιατί το πιστεύω και για τη δημόσια εκπαίδευση, ότι άπαξ και παρέχεται παιδεία στον ιδιωτικό τομέα, θα πρέπει να ισχύει εκεί ό, τι ισχύει και για τους δημόσιους εκπαιδευτικούς. Δηλαδή εάν πρόκειται να απολυθεί ένας εκπαιδευτικός ιδιωτικός, δεν θα πρέπει να απολυθεί ούτε καν με την επιτροπή του Νόμου Ευθυμίου, δηλ. να συμμετέχει και ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός και ο εκπρόσωπος των εργοδοτών. Κατά τη γνώμη μου, όποιο είναι το πειθαρχικό συμβούλιο, που θα ασχοληθεί με τον υπηρεσιακό έλεγχο, τη δίωξη και λοιπά του δημόσιου εκπαιδευτικού, αυτό ακριβώς, με την ίδια σύνθεση θα πρέπει να είναι και για τον ιδιωτικό εκπαιδευτικό.
Βεβαίως, χρειάζεται μια αυστηρότητα γενικώς, επειδή το σύστημα έχει «ξελασκάρει» λίγο, αλλά οι όροι εποπτείας θα πρέπει να είναι ίδιοι για δημόσια και ιδιωτικά σχολεία. Ίσως είμαι πολύ πιο πέρα και από την άποψη της ΟΙΕΛΕ σε αυτό το ζήτημα!
