Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που συχνά θέτουν οι συνάδελφοι είναι το ζήτημα της βλαπτικής μεταβολής του ωραρίου τους. Για τους νεότερους που δεν γνωρίζουν ακριβώς τι είναι η βλαπτική μεταβολή, εξηγούμε πως πρόκειται για τη μονομερή εκ μέρους του σχολείου μείωση των ωρών του διοριστηρίου τους.
Εξ αρχής, και πριν ακολουθήσει η νομική ανάλυση για το θέμα, ξεκαθαρίζουμε: η βλαπτική μεταβολή ωραρίου των ιδιωτικών εκπαιδευτικών απαγορεύεται ρητά!
Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΩΝ ΟΥΡΣΟΥΛΙΝΩΝ ΚΑΙ Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΕΛΕ
Το ζήτημα αυτό ήρθε και πάλι στη δημοσιότητα μέσω ενός περίεργου εγγράφου της Διεύθυνσης Δ.Ε. Β’ Αθήνας, μετά από ερώτημα της Ελληνογαλλικής Σχολής Ουρσουλινών. Παραδόξως η Διεύθυνση απέστειλε έγγραφο σύμφωνα με το οποίο οι εκπαιδευτικοί δεν πληρώνονται με βάση το διοριστήριό τους (!), αλλά με τις «πραγματικές ώρες» υπηρεσίας, αν αυτές έχουν μειωθεί «νόμιμα» (πχ με μείωση τάξεων). Η ΟΙΕΛΕ θεωρώντας ότι το εν λόγω έγγραφο είναι παράνομο και δημιουργεί ζήτημα «δεδικασμένου» και για άλλες ανάλογες υποθέσεις απέστειλε με πρωτοβουλία του Προέδρου της ΟΙΕΛΕ εξώδικο προς τη Διεύθυνση. Η πρωτοβουλία αυτή απέδωσε άμεσα, καθώς το έγγραφο ανεκλήθη.
ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Μείωση ωρών μπορεί να προκύψει για έναν εκπαιδευτικό με δύο τρόπους. Ο πρώτος είναι μέσω της κατάργησης τάξης, ή τμήματος και ο δεύτερος εντελώς αυθαίρετα, επειδή ο ιδιοκτήτης θέλει να δώσει αλλού τις ώρες. Ας δούμε κάθε περίπτωση ξεχωριστά:
Α) Μείωση ωρών λόγω κατάργησης τάξης, ή τμήματος
Η νομοθεσία για την περίπτωση αυτή είναι ξεκάθαρη. Ακόμη κι αν μειωθεί το ωράριο εκπαιδευτικού λόγω κατάργησης τάξης, ή τμήματος, το σχολείο θα πρέπει να αναπληρώσει τις ώρες αυτές με διοικητικό έργο ή πρόσθετες εκπαιδευτικές δράσεις. Πιο συγκεκριμένα, ο Ν. 4415/2016 στο άρθρο 28 προβλέπει ρητά:
Σε περίπτωση κατάργησης τάξεων ή τμημάτων, καθώς και σε αν οι ώρες διδασκαλίας ενός μαθήματος δεν επαρκούν προκειμένου οι εκπαιδευτικοί να καλύψουν το ωράριο του διοριστηρίου τους, ανατίθενται στους εν λόγω εκπαιδευτικούς, άλλες σχολικές δράσεις και δραστηριότητες σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της σχολικής μονάδας, όπως ιδίως, ενισχυτική διδασκαλία, πρόσθετη διδακτική στήριξη, ενίσχυση της γλωσσομάθειας, συντονισμός κλάδου ή άλλης ομάδας εκπαιδευτικών, διοργάνωση αθλητικών, πολιτιστικών, καλλιτεχνικών και άλλων δράσεων, ανάθεση ωρών ως υπευθύνων εργαστηρίων ή διοικητικό έργο, προκειμένου να συμπληρώσουν το υποχρεωτικό τους ωράριο.
Β) Αυθαίρετη μείωση ωραρίου
Η μείωση ωραρίου ιδιωτικού εκπαιδευτικού, ώστε ο ιδιοκτήτης είτε να τον τιμωρήσει εκδικητικά, είτε να τον εξωθήσει σε παραίτηση, είτε απλώς για να μοιράσει τις ώρες του σε άλλους εκπαιδευτικούς που παρατύπως προσλαμβάνει, απαγορεύεται με σαφήνεια από τη νομοθεσία και την πάγια νομολογία.
Το βασικό νομοθετικό σκεπτικό προκύπτει από τα άρθρα 4, 24 και 27 του Ν. 682/77 που προβλέπουν ότι:
Άρθρο 4, παρ. 1
Τα υπό του παρόντος νόμου προβλεπόμενα σχολεία έχουν την αυτήν οργάνωσιν με τα αντίστοιχα δημόσια σχολεία και ακολουθούν το ισχύον εκάστοτε δι` αυτά ωρολόγιον και αναλυτικόν πρόγραμμα διδασκαλίας.
Άρθρο 24, παρ. 2
Η σύνθεσις του διδακτικού προσωπικού εκάστου γυμνασίου και λυκείου, είναι ανάλογος προς το αναλυτικόν και ωρολόγιον πρόγραμμα.
Άρθρο 27, παρ. 1
Το όριον των καθ` εβδομάδα ωρών διδασκαλίας των ιδιωτικών εκπαιδευτικών πλήρους απασχολήσεως, είναι το ισχύον εκάστοτε δια τους δημοσίους εκπαιδευτικούς των δημοσίων σχολείων.
Ο νόμος που προβλέπει τα της οργάνωσης και διοίκησης της εκπαίδευσης είναι ο Ν. 1566/1985. Από τις διατάξεις του νόμου αυτού προκύπτει ότι τα ιδιωτικά σχολεία λειτουργούν όπως και τα δημόσια. Στην παρ. 13 του άρθρου 14 προβλέπεται σαφώς ότι:
Διδασκαλία με μειωμένο ωράριο δεν επιτρέπεται, εκτός εάν η συμπλήρωσή του δεν είναι αντικειμενικά δυνατή.
Επίσης, σύμφωνα με την παρ. 18 του ίδιου άρθρου:
Ανάθεση υπερωριακής διδασκαλίας, προαιρετικής ή υποχρεωτικής, καθώς και ανάθεση διδασκαλίας με ωριαία αντιμισθία, επιτρέπεται μόνο αν οι καθηγητές της ίδιας ειδικότητας έχουν καλύψει το υποχρεωτικό ωράριο διδασκαλίας τους.
Από τη συνδυαστική ερμηνεία των πιο πάνω διατάξεων προκύπτει πως:
- Δεν μπορεί να μειωθεί το ωράριο ιδιωτικού εκπαιδευτικού.
- Οι αρχαιότεροι εκπαιδευτικοί οφείλουν να συμπληρώσουν το ωράριό τους, εφόσον περισσεύουν ώρες. Μέχρι να συμβεί αυτό, δεν είναι δυνατή η πρόσληψη εκπαιδευτικού άλλης ειδικότητας.
Βάσει των διατάξεων αυτών εκδόθηκε η ιστορική απόφαση 625/2015 του Αρείου Πάγου κατά του ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος (δείτε εδώ) που επιχείρησε παρανόμως να μειώσει βλαπτικά το ωράριο ιδιωτικού εκπαιδευτικού. Έχουν, επίσης, εκδοθεί οι γνωμοδοτήσεις 20/1986 (δείτε εδώ) και 50/1991 του ΝΣΚ (δείτε εδώ), σύμφωνα με τις οποίες δεν επιτρέπεται η πρόσληψη νέου διδακτικού προσωπικού, όταν στο σχολείο υπηρετούν εκπαιδευτικοί των ίδιων ειδικοτήτων με μειωμένο ωράριο διδασκαλίας.
Γ) Παραίτηση ιδιωτικού εκπαιδευτικού από μέρος του ωραρίου του
Ένας έμμεσος τρόπος για να μειωθεί το ωράριο ενός εκπαιδευτικού ήταν η ουσιαστικά δια της βίας υποχρέωση παραίτησής του από το νόμιμο ωράριό του. Την άθλια αυτή μεθόδευση ψήφισε με νόμο η πρώην Υπουργός Παιδείας Α. Διαμαντοπούλου (άρθρο 47, παρ. 14 του Ν. 3848/2010). Σύμφωνα με την επαίσχυντη αυτή διάταξη, οι …κουρασμένοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί που τους …περισσεύουν τα χρήματα και θέλουν μειωμένο ωράριο ώστε να απολαμβάνουν τον ελεύθερο χρόνο τους, μπορούσαν να ζητήσουν να τροποποιηθεί το ωράριό τους. Φυσικά όλες οι «παραιτήσεις» αυτές γίνονταν με ισχυρή πίεση του εργοδότη υπό την απειλή της απόλυσης.
Η διάταξη αυτή ευτυχώς καταργήθηκε με το άρθρο 56 του Ν. 4472/2017.
