Πολλές φορές έχουμε αναφέρει πως το εργασιακό καθεστώς των ιδιωτικών εκπαιδευτικών που επέβαλε η προηγούμενη Υπουργός Παιδείας κ. Κεραμέως με τον Νόμο 4713/2020, καταπατά θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των συναδέλφων μας, καθιστώντας τους αναλώσιμους υπαλλήλους χωρίς στοιχειώδη παιδαγωγική αυτονομία. Επειδή η “αντίπαλη” πλευρά που επέβαλε την ψήφιση του νόμου, μίλησε για δήθεν “φιλελευθεροποίηση” της ιδιωτικής εκπαίδευσης από τα “σοβιετικά” δεσμά, κάνουμε σήμερα μια χρήσιμη ιστορική αναφορά που καταρρίπτει πλήρως τον συγκεκριμένο ισχυρισμό. Θα μιλήσουμε για τον εμβληματικό αμερικανικό νόμο Civil Rights Act που υπογράφηκε, μετά από πολυετή, αιματηρό αγώνα των συνδικάτων και των Αφροαμερικάνων, το 1964 και διασφάλιζε για πρώτη φορά στοιχειώδη δικαιώματα για τους εργαζόμενους και τις μειονότητες. Στον νόμο αυτό υπάρχει μια σημαντική αναφορά στους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς που καθορίζει ακόμη και σήμερα το εργασιακό τους καθεστώς.
Πώς φθάσαμε στην ψήφιση του Civil Rights Act και τι προβλέπει
Η Αμερική του 1960 ήταν μια βαθιά διχασμένη χώρα. Αδύναμες κοινωνικές ομάδες (εργαζόμενοι, φυλετικές μειονότητες, γυναίκες) δεν είχαν ισότιμη μεταχείριση στο δημόσιο χώρο. Η εκλογή του Προέδρου Kennedy το 1960 έφερε την ελπίδα της αλλαγής.Τον Ιούνιο του 1963 ο νέος Πρόεδρος έφερε στη Γερουσία το σχέδιο νόμου για τις πολιτικές ελευθερίες, αλλά η λυσσαλέα αντίδραση των Ρεπουμπλικάνων απέτρεψε την ψήφισή του.
Μετά τη δολοφονία του Kennedy το Νοέμβριο του 1963, ο διάδοχός του Lyndon B. Johnson έφερε εκ νέου το σχέδιο προς ψήφιση, βρίσκοντας πάλι την ισχυρή αντίδραση των Ρεμπουμπλικάνων που επί 72 ημέρες καθυστερούσαν εσκεμμένα τις διαδικασίες. Τελικά, στις 19 Ιουνίου του 1964 ο νόμος πέρασε με ψήφους 290-130 στη Βουλή των Αντιπροσώπων και 73-27 στη Γερουσία και υπογράφηκε από τον Johnson στις 2 Ιουλίου, παρουσία του Dr Martin Luther King και άλλων σπουδαίων προσωπικοτήτων. Θεωρείται μέχρι και σήμερα σημαία του σύγχρονου πολιτικού φιλελευθερισμού και μια από τις πιο σημαντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες της σύγχρονης ιστορίας των ΗΠΑ.
Για την εποχή του ο νόμος ήταν μια ριζοσπαστική αλλαγή. Σε μια χώρα που ήταν ακόμη βαθιά συντηρητική, που οι γυναίκες και οι εργαζόμενοι έπεφταν θύματα σκληρών διακρίσεων, που οι Αφροαμερικάνοι δεν επιτρεπόταν σε πολλές πολιτείες να συχνάζουν στα ίδια μέρη με λευκούς, να χρησιμοποιούν μέσα μαζικής μεταφοράς, να εργάζονται, να σπουδάζουν, το Civil Rights Act έφερε μια μικρή επανάσταση ελευθερίας. Πλέον απαγορεύονταν οι διακρίσεις λόγω φυλής, χρώματος, θρησκείας, φύλου και εθνικής καταγωγής. Επίσης, μεταξύ άλλων, ο νόμος απαγόρευε τον φυλετικό διαχωρισμό στα σχολεία και τα δημόσια καταλύματα και τις διακρίσεις στην απασχόληση.
Ήταν ένας θρίαμβος του εργατικού και του αφρομερικανικού κινήματος και μια δικαίωση των αγωνιστών για τα ανθρώπινα δικαιώματα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Το Civil Rights Act στην εκπαίδευση – Τι προβλέπει για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς
Στις ρυθμίσεις του για τα εργασιακά δικαιώματα, ο νόμος αναφέρεται ειδικά στη λειτουργία δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων. Οι εκπαιδευτικοί απέκτησαν δικαιώματα συλλογικής εκπροσώπησης και διεκδίκησης και διαφανών σχέσεων εργασίας.
Είναι, όμως, σημαντικό να αναφερθεί η ειδική πρόβλεψη του Civil Rights Act για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς. Σύμφωνα με το νόμο:
“Οι δάσκαλοι ιδιωτικών σχολείων μπορούν επίσης να απολαμβάνουν δικαιώματα στις συμβάσεις τους, συμπεριλαμβανομένης της αδυναμίας ενός ιδιωτικού σχολείου να απολύσει τον δάσκαλο χωρίς αιτία, ειδοποίηση ή ακρόαση.”
Ένα ιδιωτικό σχολείο δεν μπορεί να καταγγείλει τη σύμβαση ενός εκπαιδευτικού αναιτιωδώς και ο εκπαιδευτικός έχει το δικαίωμα προσφυγής σε ένα educational tribunal άμεσα μετά την απόλυσή του, αν θεωρεί ότι η απόλυση ήταν εκδικητική. Αυτό είναι πλέον καθεστώς, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά στη συντριπτική πλειονότητα των δυτικών χωρών. Ήταν και ελληνική πρακτική επί όλων των κυβερνήσεων, κάθε κομματικής απόχρωσης, μέχρι το 2020…
Η ΟΙΕΛΕ θεωρεί πως δεν συνάδει με το λειτούργημα του εκπαιδευτικού το σημερινό, αναχρονιστικό και ανελεύθερο καθεστώς που μας φέρνει δεκαετίες πίσω (ανάλογες ρυθμίσεις ίσχυαν στην ελληνική ιδιωτική εκπαίδευση πριν από το 1958). Η εκπαίδευση χρειάζεται εκπαιδευτικούς αξιοπρεπείς, με αυτονομία, χωρίς να φοβούνται τον εργοδότη ή τον γονέα. Χωρίς να είναι αντικείμενα πίεσης ή άγριας εργασιακής εκμετάλλευσης, όπως συμβαίνει σήμερα σε πολλά ιδιωτικά σχολεία. Ο εκπαιδευτικός με κατοχυρωμένα δικαιώματα είναι καλύτερος στη δουλειά του και προσφέρει πολλά περισσότερα στους μαθητές του.
Ελπίζουμε η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να αποδειχθεί στην πράξη φιλελεύθερη και να αποκαταστήσει συνθήκες ευνομίας και δικαιοσύνης στην ιδιωτική εκπαίδευση.
