Ο Πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ Γιώργος Χριστόπουλος απηύθυνε τον ακόλουθο χαιρετισμό στην 94η Γενική Συνέλευση της ΔΟΕ:
Αξιότιμε Πρόεδρε και Μέλη του ΔΣ της ΔΟΕ,
Αξιότιμοι προσκεκλημένοι,
Αγαπητές συναδέλφισσες και συνάδελφοι,
Μεταφέρω τις ευχές του ΔΣ της ΟΙΕΛΕ για ευόδωση των εργασιών της συνέλευσής σας και τις θερμές μας ευχαριστίες για τη στήριξή σας στον αγώνα του κλάδου μας.
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε δημόσιοι και ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί είναι σε πολλές περιπτώσεις κοινά. Επιτρέψτε μου σήμερα να αναφερθώ σε δύο ζητήματα που εκτιμώ ότι θα απασχολήσουν έντονα το χώρο της εκπαίδευσης τα επόμενα χρόνια και ενδέχεται να αλλοιώσουν πλήρως το αγαθό της Παιδείας που, ούτως ή άλλως, πολύ απέχει από το να χαρακτηρίζεται πλέον ως δημόσιο και δωρεάν. Αναφέρω, απλώς, σε όσους δεν έτυχε να την προσέξουν, πως πρόσφατη έκθεση του ΚΑΝΕΠ της ΓΣΕΕ αποκάλυψε πως οι Έλληνες πολίτες δαπανούν 614 εκ. ευρώ για Φροντιστήρια Μέσης Εκπαίδευσης και 777 εκατομμύρια ευρώ για Κέντρα Ξένων Γλωσσών.
Το πρώτο ζήτημα σχετίζεται με την πλήρη οικονομική, κοινωνική και ηθική εξαθλίωση του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού που θα οδηγήσει τα επόμενα χρόνια στη δυσκολία, παρά την υπογεννητικότητα, της εύρεσης προσωπικού σε δημόσια και ιδιωτικά σχολεία.
- Οικονομική απαξίωση: Τα 800 ευρώ για τον νεοδιόριστο δημόσιο ή ιδιωτικό εκπαιδευτικό είναι ένα αστείο ποσό. Ιδίως αν είναι κάποιος αναπληρωτής και κληθεί να υπηρετήσει μακριά από τον τόπο καταγωγής του καταβάλλοντας (ιδίως σε τουριστικές περιοχές) θηριώδη ποσά για ενοίκιο, ή αν είναι ιδιωτικός εκπαιδευτικός που συχνά καλείται να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα από όσα προβλέπει το καθηκοντολόγιό του (χωρίς φυσικά πρόσθετη αμοιβή στην πλειονότητα των περιπτώσεων). Πολλά νέα παιδιά προτιμούν ακόμη και μια ευκαιριακή εργασία με ανάλογες ή και μεγαλύτερες αποδοχές και με λιγότερο εργασιακό άγχος και πίεση.
- Κοινωνική απαξίωση: Τα τελευταία χρόνια ο κλάδος των εκπαιδευτικών έχει μπει στο στόχαστρο. Στο δημόσιο διάλογο ανακυκλώνονται προσβλητικά στερεότυπα για το χώρο μας κυρίως από δημοσιογράφους της διαπλοκής ή από συγκεκριμένους πολιτικούς που ελάχιστα ενδιαφέρονται για την εκπαίδευση. Επίσης, το φαινόμενο του bullying, κυρίως από γονείς (αλλά και από διοικήσεις ιδιωτικών σχολείων) έχει γιγαντωθεί.
- Εργασιακή απαξίωση: Σχεδόν όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες των τελευταίων ετών περιέχουν δυσμενείς μεταβολές των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών. Για την ιδιωτική εκπαίδευση θα μιλήσω αναλυτικότερα πιο κάτω, αλλά ακόμη και στη δημόσια το τελευταίο σοβαρό κίνητρο που είναι η σταθερότητα των εργασιακών σχέσεων τίθεται πλέον σε αμφισβήτηση από την κυβερνητική πλευρά.
Για την ιδιωτική εκπαίδευση απλώς να αναφέρω πως από την ημέρα εφαρμογής ενός νόμου που εξαφάνισε κάθε εργασιακό μας δικαίωμα (νόμος Κεραμέως του 2020), οι εκπαιδευτικοί που έχουν παραιτηθεί από τη θέση τους είναι πάνω από 2.000, ενώ όσοι έχουν απολυθεί είναι περίπου άλλοι τόσοι. Σχεδόν το 40% του ενεργού κλάδου, ποσοστό χωρίς ιστορικό προηγούμενο για τομέα της ιδιωτικής οικονομίας! Επίσης, ήδη σε κάποιες ειδικότητες (δάσκαλοι, πληροφορικής, βιολόγοι, χημικοί, τεχνολόγοι) τα ιδιωτικά σχολεία έχουν ήδη πρόβλημα κάλυψης των κενών τους.
Από τα προεκτεθέντα, είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς για ποιο λόγο τόσο στη δημόσια όσο – κυρίως – στην ιδιωτική εκπαίδευση θα είναι δύσκολη υπόθεση η εξεύρεση εκπαιδευτικών. Θα είναι, δε, ακόμη πιο δύσκολη η εύρεση εκπαιδευτικών που να ενδιαφέρονται για το αντικείμενο. Από τις επιλογές στα μηχανογραφικά δελτία και, κυρίως, από τις βάσεις των σχολών, αντιλαμβάνεται κανείς το μέγεθος του προβλήματος με φοιτητές να εντάσσονται σε παιδαγωγικά τμήματα και καθηγητικές σχολές με περίπου 10000 μόρια.
Συμπέρασμα: τα νέα παιδιά, ιδίως τα πιο φιλόδοξα και ταλαντούχα, φεύγουν …τρέχοντας από το χώρο της εκπαίδευσης…
Κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου. Μιμούμαστε επικίνδυνα τη Βρετανία που δεν βρίσκει εκπαιδευτικούς λόγω κάκιστων συνθηκών.
Το δεύτερο ζήτημα που θέτω, είναι η απόπειρα της κυβέρνησης να ναρκοθετήσει την πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση προς όφελος των παιδιών της ελίτ μέσω της καθιέρωσης του παράλληλου απολυτηρίου ως διαβατηρίου για το δημόσιο πανεπιστήμιο.
Σήμερα βρισκόμαστε στην αρχή κοσμογονικών αλλαγών στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Από το 2019 και μετά, εφαρμόζεται μια πολιτική που επιχειρεί να μεγαλώσει την εμπλοκή των ιδιωτών στο χώρο της εκπαίδευσης. Η επαγγελματική ισοτίμηση των τίτλων των – ασαφούς ακαδημαϊκών εχέγγυων – Κολλεγίων με αυτούς των ελληνικών πανεπιστημίων, έθεσε τις βάσεις. Στη συνέχεια ήρθε το ανέλπιστο δώρο για τους ιδιοκτήτες ΙΕΚ και Κολλεγίων με την καθιέρωση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (Ε.Β.Ε.) που εφαρμόστηκε με το πρόσχημα της «αριστείας» (σε αυτό θα επανέλθουμε), αλλά είχε ως στόχο τον αποκλεισμό 20.000 και πλέον μαθητών από την δημόσια ανώτατη εκπαίδευση. Ο νόμος για την ιδιωτική εκπαίδευση έφτιαξε ένα σχολείο χωρίς δικαιώματα για τους εκπαιδευτικούς, άρα χωρίς λογοδοσία και εποπτεία και, τέλος, ο νόμος για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια προκαλεί αλυσιδωτές εκφυλιστικές μεταλλάξεις σε ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα.
Ας σταθούμε λίγο στην τελευταία παρέμβαση. Τι προβλέπει ο νόμος για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια σχετικά με την πρόσβαση; Ότι θα μπορεί να εντάσσεται και μέσω ενός παράλληλου απολυτηρίου, τύπου ΙΒ (International Baccalaureate). Το ΙΒ παρέχουν σήμερα ορισμένα ιδιωτικά σχολεία με υψηλό οικονομικό τίμημα, αλλά σύντομα θα παρέχεται και σε κάποια πρότυπα και πειραματικά σχολεία που ανήκουν στο χώρο της δημόσιας εκπαίδευσης.
Η εκτίμησή μας είναι πως ο νόμος για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αποτέλεσε το βασικό κίνητρο των funds να επενδύσουν στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ήδη 7 μεγάλα ιδιωτικά σχολεία πέρασαν στον έλεγχο ξένων επενδυτών. Τα 5 από αυτά παρέχουν πρόγραμμα ΙΒ και τα άλλα δύο ανακοίνωσαν ότι ξεκινούν άμεσα. Θεωρούμε πως κύριος στόχος τους είναι το ΙΒ (ή οποιοδήποτε άλλο «παράλληλο» απολυτήριο δημιουργήσουν) να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης στη δήλωση που παρατίθεται στην εισαγωγή του άρθρου, όχι μόνο δεν το αποκλείει, αλλά με την εισαγωγή του ΙΒ στα Πρότυπα, θέτει τα θεμέλια μιας μελλοντικής νομοθετικής τροποποίησης. Με μια τέτοια ρύθμιση, που κατά τη γνώμη μας είναι εξαιρετικά πιθανή, θα δημιουργηθούν κάθετες εκπαιδευτικές μονάδες που θα αναλαμβάνουν μαθητές από την προσχολική αγωγή μέχρι την απονομή πανεπιστημιακού τίτλου.
Η χαλαρή εποπτεία της πολιτείας στην ιδιωτική εκπαίδευση, οι αποσαθρωμένες εργασιακές σχέσεις των ιδιωτικών εκπαιδευτικών και το καθεστώς εργοδοτικής και γονεϊκής πίεσης, αποτελούν «εγγύηση» πως οι γόνοι των εχόντων μόνο με θαύμα δεν θα αποφοιτήσουν με κάποιο πανεπιστημιακό τίτλο. Ήδη τα ποσοστά επιτυχίας στο ΙΒ ξεπερνά το 90% (και είναι σχετικά νωπές οι μνήμες από το μέγα σκάνδαλο του 2009 με τη διαρροή των θεμάτων των εξετάσεων ΙΒ σε τρία μεγάλα ιδιωτικά σχολεία της χώρας).
Από τα πιο πάνω, είναι πλέον φανερό ότι η εισαγωγή στο δημόσιο πανεπιστήμιο αποκτά όλο και πιο ταξικά χαρακτηριστικά. Ήδη οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι ένα δύσκολο εμπόδιο για τα παιδιά των οικογενειών των μη εχόντων. Αν προστεθούν στην εξίσωση και οι απόφοιτοι ΙΒ (ή άλλων παράλληλων απολυτηρίων) από ιδιωτικά σχολεία ή από τα πρότυπα και πειραματικά (όπου φοιτούν κατά κανόνα παιδιά εύπορων οικογενειών) που θα παρακάμπτουν τις Πανελλαδικές, οι ήδη κουτσουρεμένες θέσεις για τα δημόσια πανεπιστήμια λόγω της Ε.Β.Ε. συρρικνώνονται έτι περαιτέρω.
Λογικά συμπεραίνει κανείς ότι με αυτή τη μεθόδευση ουσιαστικά διαβρώνεται περαιτέρω και οδεύει προς κατάργηση και ο θεσμός των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Και τι θα ακολουθήσει; Σίγουρα όχι η αντικατάστασή του από ένα σύστημα διαφανές ,αξιόπιστο και αξιοκρατικό (οι Πανελλαδικές, με όλα τους τα προβλήματα, είναι ίσως ο μόνος θεσμός που η ελληνική κοινωνία εμπιστεύεται), αλλά ένα σύστημα παράλληλων σχολείων και απολυτηρίων με στόχο τον ακραίο ταξικό διαχωρισμό των παιδιών: αυτών που έχουν την οικονομική δυνατότητα να σπουδάσουν και αυτών που διώκονται πλέον από τον ακαδημαϊκό «παράδεισο» προς αναζήτηση μιας οδού με κατώτερης ποιότητας σπουδές/πιστοποίηση και μιας θέσης εργασίας με κακές συνθήκες και αμοιβές.
Η περίοδος είναι κρίσιμη για την εκπαίδευση και για τη χώρα. Η διάλυση του λειτουργήματος του εκπαιδευτικού και ο αποκλεισμός χιλιάδων παιδιών «ενός κατώτερου Θεού» από τη μόρφωση και τις καλές θέσεις εργασίας λόγω της όξυνσης των ανισοτήτων, είναι όψεις της εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης. Η πλήρης αυτή εμπορευματοποίηση του χώρου της Παιδείας είναι, επομένως, όχι μόνο μια εκπαιδευτική, αλλά ταυτόχρονα μια αναπτυξιακή και κοινωνική τραγωδία. Οφείλουμε με όλες μας τις δυνάμεις να αντισταθούμε. Μαζικά, ενωτικά, αγωνιστικά. Δεν υπάρχουν πλέον για κανέναν περιθώρια εφησυχασμού.
