Οι επισκέψεις που πραγματοποιούν κλιμάκια της ΟΙΕΛΕ και των πρωτοβάθμιων σωματείων τις τελευταίες εβδομάδες αλλά και τα εκατοντάδες μηνύματα που λαμβάνουμε στην Ομοσπονδία αποτυπώνουν ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό τοπίο για το χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Εκπαιδευτικοί απογοητευμένοι, με χαμηλό ηθικό και, κυρίως, εξαντλημένοι.
Ποιες είναι οι αιτίες; Η ΟΙΕΛΕ θα προσεγγίσει ερευνητικά τους επόμενους μήνες το ζήτημα της εργασιακής ικανοποίησης και θα δώσει στη δημοσιότητα τα πορίσματα, καταθέτοντας ταυτόχρονα προτάσεις πολιτικής. Ωστόσο, σε αδρές γραμμές και από όσα μας μεταφέρει ο κλάδος οι λόγοι της οξύτατης πια επαγγελματικής δυσαρέσκειας των ιδιωτικών εκπαιδευτικών έχει «πατέρες».
Παρά την οικονομική έκρηξη στην ιδιωτική εκπαίδευση, οι μισθοί μας είναι επί 12 έτη καθηλωμένοι
Το 2012 οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί εντάχθηκαν βίαια στο Ενιαίο Μισθολόγιο. Οι σε ύψος 35-40% περικοπές των αποδοχών τους δεν χρησιμοποιήθηκαν για να «εξυπηρετηθεί το δημόσιο χρέος», αλλά για να επωφεληθούν οι εργοδότες. Σύμφωνα με την μελέτη που δημοσιεύσαμε το 2012, οι επιχειρηματίες της ιδιωτικής εκπαίδευσης κέρδισαν περίπου 31 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ενώ το ποσό αυτό έχασαν οι εκπαιδευτικοί (27 εκατομμύρια) και τα δημόσια ταμεία. Διόλου τυχαία, και σύμφωνα με ανεξάρτητες έρευνες που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο της οικονομικής κρίσης, η ιδιωτική εκπαίδευση αποδείχθηκε ο πιο ανθεκτικός τομέας της οικονομίας. Κι όχι μόνο αυτό, αλλά σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, από το 2017 και μετά οι εγγραφές των μαθητών στα ιδιωτικά σχολεία εκτινάσσονται σε ποσοστό περίπου 10% ετησίως. Οι τάξεις είναι γεμάτες μαθητές και τα δίδακτρα αυξάνονται, γεγονός που πιστοποιεί την ευημερία του χώρου, μια ευημερία για την οποία οι εκπαιδευτικοί και η σκληρή εργασία τους έχουν παίξει αποφασιστικό ρόλο. Όμως, πλην κάποιων ιδιωτικών σχολείων που έχουν αντιληφθεί τη σημασία της κινητροδότησης των εκπαιδευτικών, στην πλειονότητά τους τα εκπαιδευτήρια αρνούνται να μοιράσουν δίκαια την οικονομική άνθηση του χώρου (που πιστοποιείται από την εκρηκτική επενδυτική κίνηση την οποία παρατηρούμε στην ιδιωτική εκπαίδευση το τελευταίο διάστημα). Σε κάποιες, μάλιστα, περιπτώσεις, ιδιωτικά σχολεία παίρνουν πίσω bonus και παροχές που χορηγούσαν, γεγονός που επιτείνει την πικρία και την δυσαρέσκεια. Άρα λοιπόν, όχι μόνο είναι οι μισθοί των εκπαιδευτικών καθηλωμένοι επί 12 έτη, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν ακόμη και …περικοπές!
Συνεχώς εντεινόμενη (και συχνά απλήρωτη) εργασία
Η πλειονότητα των συναδέλφων μας είναι κυριολεκτικά αποκαμωμένοι. Πλέον, οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί υποχρεώνονται σε έναν αδιανόητο όγκο εργασίας εκτός τάξης, με συνεχείς ενημερώσεις γονέων δια ζώσης/στο τηλέφωνο/με mail/σε πλατφόρμες, με παραγωγή τόνων υλικού, με παροχή χιλιάδων ωρών αναπληρώσεων ασθενών συναδέλφων τους χωρίς να πληρώνονται, με την εργασία τους σε σωρεία δράσεων, συναντήσεων και εκδηλώσεων εκτός εργασιακού ωραρίου βράδια, Σαββατοκύριακα και αργίες χωρίς να πληρώνονται. Δεν θα αναφερθούμε καν στα ιδιωτικά νηπιαγωγεία που αποτελούν τον Μεσαίωνα της εκπαίδευσης, καθώς τις επόμενες ημέρες θα φέρουμε στο φως υπόθεση που θα προκαλέσει κοινωνική οργή. Οργή για την αδράνεια των εποπτικών αρχών της πολιτείας που εξυπηρετούν μια μικρή ομάδα απατεωνίσκων οι οποίοι καμώνονται τους επιχειρηματίες εις βάρος των εργαζόμενων και του κοινωνικού συνόλου.
Αφόρητες οι γονεϊκές πιέσεις και ο εργασιακός εκφοβισμός
Η πίεση των γονέων είναι πλέον ασφυκτική. Πολλοί από αυτούς γνωρίζουν το άθλιο εργασιακό μας καθεστώς κι ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή, χωρίς καμία αξιολογική διαδικασία, να εκδιωχθεί ο εκπαιδευτικός από τη θέση του. Με όπλο την άδικη νομοθεσία, πιέζουν όλο και περισσότερο για καλύτερους βαθμούς, για καλύτερη αντιμετώπιση, για να μη γίνονται παρατηρήσεις στα τέκνα τους. Θα πρέπει να επισημανθεί ότι για την εντατικοποίηση της εκπαιδευτικής εργασίας έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης και οι γονείς που, έχοντας οι περισσότεροι πλήρη άγνοια του πεδίου, ζητούν όλο και περισσότερη και πιο δύσκολη ύλη. Τις επόμενες ημέρες θα ζητήσουμε να περιληφθεί στους εσωτερικούς κανονισμούς των σχολείων ρήτρα για τον εκφοβισμό των εκπαιδευτικών από γονείς και για τις παρεμβάσεις στο παιδαγωγικό τους έργο.
Απολύτως καταρρακωμένο το επάγγελμα του εκπαιδευτικού
Υπό τέτοιες συνθήκες υπερεργασίας, υπερεκμετάλλευσης, εντατικοποίησης, χαμηλών αμοιβών δεν είναι παράξενο που τουλάχιστον 2000 ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί (το ένα τέταρτο του συνολικού αριθμού!) έχουν παραιτηθεί την τελευταία τριετία, από την ημέρα δηλαδή εφαρμογής του Νόμου Κεραμέως για την ιδιωτική εκπαίδευση. Στη μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήσαμε προκειμένου να διαγνώσουμε τους λόγους του Big Quit για την ιδιωτική εκπαίδευση, κρούσαμε τον κώδωνα του κινδύνου στους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων ότι το ιδιωτικό σχολείο δεν είναι πλέον ελκυστικός εργασιακός προορισμός και ότι σε λίγο καιρό θα ψάχνουν να βρουν εκπαιδευτικούς σε κάποιες συγκεκριμένες ειδικότητες. Δυστυχώς, δικαιωθήκαμε.
Πολλά από αυτά τα προβλήματα ισχύουν και για τα δημόσια σχολεία (ιδίως για τους αναπληρωτές οι συνθήκες εργασίας είναι πολύ άσχημες). Ζούμε χωρίς αμφιβολία την εποχή της απόλυτης καταρράκωσης του εκπαιδευτικού επαγγέλματος. Αποτέλεσμα αυτού (και τις επιπτώσεις θα τις νιώσουν δημόσια και ιδιωτικά σχολεία άμεσα…) να μην δηλώνουν οι νέοι μας τα Παιδαγωγικά Τμήματα και καθηγητικές σχολές στις πανελλαδικές. Πλέον, εισάγονται στα Παιδαγωγικά Τμήματα παιδιά με 11.000 μόρια, σε Τμήματα Φιλολογίας με 10.000 μόρια, σε Τμήματα Μαθηματικών με ακόμη λιγότερα. Νέοι άνθρωποι με ταλέντο και ικανότητες βλέπουν το μέλλον τους μακριά από το απαξιωμένο και κακοπληρωμένο επάγγελμα του εκπαιδευτικού.
Συνελόντι ειπείν. Για όλους αυτούς τους λόγους, για τις αιτίες παρακμής του συστήματος που αναλύσαμε στην πρότασή μας για την επανέναρξη του Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία και με την επέλαση της εμπορευματοποίησης του εκπαιδευτικού αγαθού, θεωρούμε ότι προσεγγίζουμε μια εθνική εκπαιδευτική τραγωδία. Οι συνέπειες για τη χώρα, για την κοινωνία, για την οικονομία και την παραγωγική ανασυγκρότηση, για τις νέες γενιές θα είναι τεράστιες. Ακούει, άραγε, κανείς;
