Μοιάζει σαν χθες… Ήταν Παρασκευή πρωί, 17 Δεκεμβρίου του 2021, την ώρα που οι περισσότεροι καταφθάναμε στην ΟΙΕΛΕ, όταν πληροφορηθήκαμε για το θάνατο του ανθρώπου που σημάδεψε με την πορεία του και με το αγωνιστικό του παράδειγμα, όχι μόνο την ΟΙΕΛΕ, αλλά ολόκληρο τον χώρο της εκπαίδευσης. Πάνε δύο ολόκληρα χρόνια…
Δύο χρόνια δύσκολα, μέσα σε ένα αντίξοο πολιτικό περιβάλλον και σε ένα άδικο και σκληρό εργασιακό πλαίσιο για τον κλάδο που ο Μιχάλης υπηρέτησε με πείσμα και αφοσίωση, όπως κανείς άλλος. Δύο χρόνια που η Ομοσπονδία προσπαθεί να βαδίσει πάνω στις αρχές που αυτός αλλά και άλλοι πριν από αυτόν, όπως ο ιστορικός ηγέτης Γιώργος Φυσάκις, χάραξαν, με τις αναγκαίες προσαρμογές όμως μιας διαφορετικής εποχής.
Είναι αλήθεια ότι η μοίρα δεν ήταν γενναιόδωρη μαζί του. Μετά από σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα στο τιμόνι της Ομοσπονδίας κι έχοντας δώσει ένα γιγαντιαίο αγώνα για να διασφαλίσει στοιχειώδεις σχέσεις αξιοπρέπειας για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς, βρέθηκε αντιμέτωπος με την πιο εχθρική απέναντι στους εργαζόμενους πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας από τη Μεταπολίτευση κι έπειτα. Και ελάχιστες εβδομάδες πριν αποσυρθεί από τον ενεργό εκπαιδευτικό και πολιτικό βίο και πριν απολαύσει με την οικογένειά του όσα δεν πρόλαβε όλα τα προηγούμενα χρόνια, η νόσος που πολέμησε σκληρά επί μια δεκαετία περίπου του κατάφερε τη χαριστική βολή. Ακόμη και τότε όμως, αντιμετώπισε με πρωτοφανή γενναιότητα το αναπόφευκτο.
Βέβαια, άνθρωποι σαν το Μιχάλη δεν ηττώνται. Διότι δεν ηττώνται οι ιδέες του. Ακόμη και οι ήττες καθίστανται προσωρινές, όταν οι άνθρωποι της εκπαίδευσης, οι πολίτες γνωρίζουν ποιος μόχθησε για το κοινωνικό συμφέρον,για το συμφέρον της Παιδείας, για τις νέες γενιές, για τους εργαζόμενους, για τους αδύναμους, γνωρίζουν ποιος έχει δίκιο.
Βέβαια, άνθρωποι σαν τον Μιχάλη δεν ξεχνιούνται. Διότι έδωσε μια νέα διάσταση στον συνδικαλισμό, αποδεικνύοντας ότι μπορεί να υπάρξει εργατική εκπροσώπηση πέρα και πάνω από κόμματα και μικροπολιτικούς μηχανισμούς. Διότι απέδειξε τόσο με την ΟΙΕΛΕ όσο και με το ΚΑΝΕΠ-ΓΣΕΕ ότι η επιστημονική υποστήριξη των συνδικάτων, σε μια εποχή που οι εργοδοτικοί φορείς έχουν τεράστια πολιτική και οικονομική δύναμη και επιρροή, δεν είναι απλώς χρήσιμη αλλά αποτελεί όρο επιβίωσης.
Δεν τον ξεχνάμε εμείς, στην Ομοσπονδία. Δεν τον ξεχνούν οι χιλιάδες ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί που γνωρίζουν τον αγώνα που έδωσε για να μπαίνουν με αξιοπρέπεια στην τάξη τους. Δεν τον ξεχνούν οι εκπαιδευτικοί στο δημόσιο τομέα, γιατί πάντοτε έθετε ως προτεραιότητα την δημόσια εκπαίδευση, διότι εκεί φοιτούν τα παιδιά των μη προνομιούων. Δεν τον ξεχνούν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, διότι ο ασυμβίβαστος, δυναμικός αγώνας του απέναντι στην παραβατική, παρασιτική εργοδοσία, ήταν παράδειγμα θάρρους. Δεν τον ξεχνούν οι πολίτες, για την προσπάθειά του να υπάρχουν καθαροί όροι στην Παιδεία, να εκδίδονται τίτλοι σπουδών με διαφανείς διαδικασίες, με έλεγχο από την πολιτεία. Για να καταπολεμηθούν οι ανισότητες, για να έχουν ελπίδα για το αύριο οι νέοι άνθρωποι. Για να μην μετατραπεί η ανώτατη εκπαίδευση σε σπορ μόνο για πλούσιους και η κατάληψη μιας αξιοπρεπούς θέσης εργασίας σε υπόθεση μόνο των “εκλεκτών” κι όχι των πραγματικά άριστων.
Στη δύσκολη αυτή επέτειο, χρέος μας δεν είναι απλώς να θυμόμαστε, αλλά να πράττουμε. Να μην νοσταλγούμε, αλλά να αγωνιζόμαστε. Να μην επαναπαυόμαστε, αλλά να ενεργούμε κάθε ημέρα, κάθε ώρα, κάθε στιγμή. Όπως έκανε κι ο Μιχάλης. Μόνο τότε θα τιμούμε πραγματικά τη μνήμη του.
Λίγα λόγια για τη ζωή του
Ο Μιχάλης Κουρουτός γεννήθηκε στο Σχηματάρι Βοιωτίας στις 23 Απριλίου του 1950.
Ανήκε στους ανθρώπους που ριζοσπαστικοποιήθηκαν πολιτικά την περίοδο της Χούντας, όταν φοιτούσε στο Μαθηματικό Αθήνας. Ανήσυχος ως μαθητής, είχε πρωταγωνιστήσει σε διαδηλώσεις και πορείες της ταραγμένης περιόδου των Ιουλιανών. Λέει πάντοτε όμως ότι τα δραματικά γεγονότα του Πολυτεχνείου, όπου διέφυγε κυνηγημένος στην οδό Πατησίων μαζί με τον μετέπειτα Πρόεδρο του ΣΙΕΛ Γιάννη Αγγελογιώργο, έπαιξαν το σημαντικότερο ρόλο για τη διαμόρφωση της πολιτικής του ταυτότητας και του αγωνιστικού του φρονήματος.
Το 1977 ξεκίνησε την εκπαιδευτική του διαδρομή ως καθηγητής μαθηματικών στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων (σήμερα Λεόντειος Σχολή Αθηνών), εκεί όπου φέτος τον Σεπτέμβριο του 2021 ολοκλήρωσε το διδασκαλικό του έργο.
Πολύ σύντομα εντάχθηκε στο οργανωμένο κίνημα των ιδιωτικών εκπαιδευτικών και συμμετείχε ενεργά στο ΣΙΕΛ, ενώ λίγα χρόνια αργότερα θα αναλάβει την θέση του Οργανωτικού Γραμματέα της ΟΙΕΛΕ
Το 1997 σε μια δύσκολη περίοδο για την Ομοσπονδία και με τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς πλήρως ακάλυπτους νομοθετικά και ενώ κανείς δεν θέλει να αναλάβει την προεδρία, ο Μιχάλης δέχεται να γίνει Πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ, συμπωματικά όπως έλεγε ο ίδιος.
Στα 24 χρόνια που διατέλεσε Πρόεδρος της Ομοσπονδίας, με τον αδιάκοπο αγώνα του άλλαξε κυριολεκτικά τη μοίρα του κλάδου. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε, μεταξύ άλλων τους αγώνες του για την ψήφιση νόμων, όπως ο Ν. 2986/2002 (Νόμος Ευθυμίου-Γκεσούλη) που απέτρεψε τις αναιτιολόγητες απολύσεις, το εννιάμηνο για την άδεια ανατροφής τέκνου, τις εκπαιδευτικές άδειες, την αναγνώριση της προϋπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση ως πραγματικής δημόσιας προϋπηρεσίας. Την περίοδο των Μνημονίων έδωσε έναν σκληρό αγώνα κατά των νόμων Διαμαντοπούλου και Αρβανιτόπουλου, μάχες που έφεραν καρπούς με την ψήφιση του Ν, 4415/2016 (Νόμου Φίλη) και την αποκατάσταση σε σημαντικό βαθμό της νομιμότητας στην ιδιωτική εκπαίδευση.
Το 2004 θεμελίωσε το ΚΑΝΕΠ- ΓΣΕΕ, έναν Οργανισμό που αποτελεί από το 2004 και έπειτα το επιστημονικό στήριγμα της ΟΙΕΛΕ για την τεκμηρίωση των θέσεων της στον κοινωνικό διάλογο.
Ο Μιχάλης Κουρουτός διεύρυνε την παρουσία της ΟΙΕΛΕ σε εγχώριο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η φωνή του ιδιωτικού εκπαιδευτικού ακούστηκε πιο δυνατά εξαιτίας του. Ανέδειξε τη σταδιακή διάλυση της κρατικής εποπτείας στην ιδιωτική εκπαίδευση και τη διόγκωση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων φέρνοντας στο δημόσιο διάλογο σωρεία θεμάτων, όπως για παράδειγμα το ζήτημα της έκδοσης χιλιάδων παράνομων τίτλων από ιδιωτικά σχολεία και του διορισμού των κατόχων τους στο δημόσιο.
Η παρακαταθήκη του είναι τεράστια και η προσφορά του αναντικατάστατη, αναγνωρισμένη από φίλους και αντιπάλους. Παρέλαβε μια μικρή Ομοσπονδία με περίπου 1000 ψηφίσαντες και 14 σωματεία και παραδίδει μια διαφορετική Ομοσπονδία, διπλάσια σε αριθμητική δύναμη και πολλαπλάσια σε ειδική πολιτική αξία. Επεδίωκε πάντοτε συναινέσεις μέσα στην ΟΙΕΛΕ και θεωρούσε τους εκπροσώπους των άλλων παρατάξεων, όχι ως αντιπάλους αλλά ως συνοδοιπόρους και συναγωνιστές. Πίστευε βαθιά στην αποστολή της προάσπισης του κοινωνικού αγαθού της εκπαίδευσης και της καταπολέμησης των ανισοτήτων. Κατάφερε πάρα πολλά, σε μια εποχή σκοτεινή, όπου κυριαρχεί ο νεοφιλελευθερισμός, και η εκποίηση των δημόσιων αγαθών, στάθηκε όρθιος παρά τον ανελέητο πόλεμο που του ασκήθηκε από πολιτικούς, επιχειρηματικούς και μηντιακούς κύκλους.
Η ΟΙΕΛΕ ήταν η οικογένεια του Μιχάλη, το όνειρο και το όραμά του. Μόνη του έγνοια ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός, η αξιοπρέπειά του και η δυνατότητά του να δρα ως λειτουργός της εκπαίδευσης και όχι ως αναλώσιμος υπάλληλος.
