Η Εργατική Πρωτομαγιά είναι ημέρα μνήμης για τους ένδοξους, αιματοβαμμένους αγώνες του εργατικού κινήματος. Αγώνες για τα αυτονόητα που η νεοφιλελεύθερη ηγεμονία σήμερα, σχεδόν 140 χρόνια, μετά επιχειρεί να καταργήσει: καλούς μισθούς, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, ξεκούραση και προσωπικό χρόνο, οργάνωση σε σωματεία.
Η ημέρα-σταθμός είναι η 1η Μάη του 1886 στο Σικάγο. Οι εργάτες και οι εργάτριες μαζί με τις οικογένειες τους, τους φίλους και τους συντρόφους τους καταφθάνουν κατά χιλιάδες στην πλατεία Haymarket. Τα αιτήματα της συγκέντρωσης ήταν η θέσπιση βιώσιμων ωραρίων και μισθών. 1300 περίπου ένστολοι αστυνομικοί έπνιξαν τη διαμαρτυρία στο αίμα με τον αριθμό των νεκρών να είναι άγνωστος, καθώς πολλοί εργάτες κατέληξαν μετά από ημέρες.
Η δική μας ιστορική, ματωμένη Πρωτομαγιά είναι η 1η Μάη του 1944. Οι Γερμανοί κατακτητές εκτέλεσαν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 Έλληνες πατριώτες, σε αντίποινα για τη δολοφονία ενός Γερμανού υποστρατήγου στη Λακωνία από άνδρες του ΕΛΑΣ.
Στις 30 Απριλίου δημοσιεύτηκε στον κατοχικό Τύπο η παρακάτω διαταγή:
Η σελίδα “Σαν Σήμερα” αναφέρει το χρονικό της τραγικής ημέρας:
“Το πρωί της Πρωτομαγιάς, μετά το προσκλητήριο άρχισε η εκφώνηση του καταλόγου των μελλοθανάτων. Ανάμεσά τους και ο διερμηνέας του στρατοπέδου Ναπολέων Σουκατζίδης, ιδιαίτερα αγαπητός στους κρατουμένους για τις διευκολύνσεις που τους παρείχε. Στο άκουσμα του ονόματός του όλοι πάγωσαν.
(Ο Ναπολέων Σουκατζίδης)
Ο διοικητής του στρατοπέδου Καρλ Φίσερ προσφέρθηκε να τον αντικαταστήσει με άλλο κρατούμενο, επειδή είχε ανάγκη τις υπηρεσίες του. Ο 35χρονος διερμηνέας αρνήθηκε, προτιμώντας τον παλικαρίσιο θάνατο από την ευτελή συναλλαγή.
Στο τόπο της θυσίας οδηγούνταν ανά εικοσάδες. Γύρω στις 10 το πρωί τα οπλοπολυβόλα άρχισαν το μακάβριο έργο τους. Η επόμενη εικοσάδα αναλάμβανε να φορτώσει τα άψυχα σώματα σε απορριμματοφόρα που περίμεναν εκεί, προτού πάρει τη θέση της μπροστά στα οπλοπολυβόλα. Στις 12 το μεσημέρι όλα είχαν τελειώσει. Τους νεκρούς της τελευταίας εικοσάδας ανέλαβαν να μεταφέρουν στα απορριμματοφόρα «γερμανοτσολιάδες» των Ταγμάτων Ασφαλείας.
Την επόμενη μέρα, ο λαός της Καισαριανής αψήφησε την τρομοκρατία των κατακτητών και μετονόμασε το δρόμο που κύλησε το αίμα, την οδό Σκοπευτηρίου, σε «Οδό Ηρώων». Στους τοίχους γράφεται το σύνθημα: «Αυτός ο δρόμος είναι Δρόμος Ηρώων. Τον διαβαίνουν οι λεβέντες του έθνους. Χτες 1 του Μάη τον διάβηκαν 200 παλικάρια».
Ο λαός ύμνησε τους ήρωες της Καισαριανής. Ένα από τα πιο γνωστά ποιήματα είναι η “Πρωτομαγιά του 1944” του Κώστα Βάρναλη. Ποιήματα που δυστυχώς κάποιοι στο χώρο της εκπαίδευσης επιχειρούν να αποβάλλουν από τη διδακτέα ύλη και από τη συλλογική μας μνήμη. Εμείς όμως δεν ξεχνούμε. Ζήτω η Εργατική Πρωτομαγιά!
“Πέσε στα γόνατα, προσκύνα το πανάγιο χώμα
με την ψυχή κατάκορφα στον ουρανό υψωμένη,
όποιος και να σαι, όθε και να σαι κι ό,τι — άνθρωπος να σαι!
Πιότερο, αν είσαι του λαού ξωμάχος, χερομάχος,
φτωχόπαιδο, που αθέλητα σε βάλαν να καρφώσεις
τον αδερφό σου αντίκρα σου — με μάνα εσύ και κείνος!
Ετούτ’ η μάντρ’ αγνάντια σου το σύνορο του κόσμου.
Σ’ αφτήν απάνου βρόντηξεν ο Διγενής το Χάρο.
Είτανε πρώτη του Μαγιού, φως όλα μέσα κ’ έξω
(έξω τα χρυσολούλουδα και μέσα η καλωσύνη)
που αράδειασε πα στο σοβά, πιστάγκωνα δεμένους
και θέρισε με μπαταριές οχτρός ελληνομάχος,
όχι έναν, όχι δυο και τρεις, διακόσια παληκάρια.
Δεν ήρθαν μελλοθάνατοι με κλάμα και λαχτάρα,
μόν’ ήρθανε μελλόγαμπροι με χορό και τραγούδι.
Και πρώτος άρχος του χορού, δυο μπόγια πάνου απ’ όλους
κι από το Χάρο τρεις φορές πιο πάνου ο Ναπολέος.
Κ’ είναι από τότες Μάης εδώ, φως όλα μέσα κ’ έξω.
Κόλλα τ’ αφτί και την καρδιά στο ματωμένο χώμα.
Στον Κάτου Κόσμο τραγουδάνε πάντα και χορεύουν
κι αν κάπου ανάκουστος καημός θολώνει τη λαλιά τους,
δεν είναι που τη μάνα τους τη μάβρη ανανογιούνται
παρά που τους προδώσαν απορίματα δικά μας.
Κι αν πέσανε για το λαό, νικήσαν οι προδότες,
που τώρα εδώ κατάχρυσοι περνούν και μαγαρίζουν,
και τώρα πιο τους μάχονται και τους ξανασκοτώνουν!
Σιχαίνεσαι τους ζωντανούς; Μην κλαις τους σκοτωμένους!
Απ’ τα ιερά τους κόκκαλα, πρώτη του Μάη και πάλι,
θα ξεπηδήσει ο καθαρμός κ’ η λεφτεριά του ανθρώπου.
Κ’ είναι χιλιάδες στην Ελλάδα όμοιοι Πανάγιοι Τάφοι”.
