Παρουσιάζουμε σήμερα την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μελέτη του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ με τίτλο η “Η άνιση κατανομή του φορολογικού βάρους στα νοικοκυριά στην Ελλάδα” που παρουσιάστηκε σήμερα στο Αμφιθέατρο του Ιδρύματος Εικ. Τεχνών & Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη. Θεωρούμε σημαντικό οι συνάδελφοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί να λαμβάνουν γνώση, όχι μόνο αυστηρά εκπαιδευτικών μελετών, αλλά και ευρύτερων κοινωνικο-οικονομικών που εμπλουτίζουν τις γνώσεις τους και μάλιστα για ζητήματα που τους αφορούν άμεσα. Άλλωστε, η φορολογία σε κάθε κράτος δεν είναι μια απλή οικονομική εφαρμογή, αλλά έχει ισχυρότατο πολιτικό και ιδεολογικό πρόσημο.
Στη μελέτη αυτή, που υπογράφει η επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Γεωργία Καπλάνογλου, επισημαίνονται οι δομικές ανωμαλίες του φορολογικού συστήματος που αναδείχθηκαν ακόμη περισσότερο την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Θύματα της βαριάς φολορογικής επιβάρυνσης η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αποκρύψουν εισοδήματα (κυρίως οι μισθωτοί που σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος στην περίοδο των Μνημονίων). Όπως ορθά σημειώνει η συγγραφέας, “η κοινωνικά δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους αποτελεί βασικό κριτήριο αξιολόγησης ενός φορολογικού συστήματος, όχι μόνο για λόγους ηθικής τάξης. Ένα φορολογικό σύστημα που μοιράζει τα φορολογικά βάρη δίκαια ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος, ενθαρρύνει την εθελοντική συμμόρφωση των φορολογουμένων με το σύστημα αυτό και εν τέλει δυναμώνει την κοινωνική συνοχή και το αίσθημα αλληλεγγύης μέσα στην κοινωνία”.
Σύμφωνα με τη μελέτη:
- Στο πλαίσιο των τριών μνημονίων λιτότητας, υιοθετήθηκε μεγάλο πλήθος φορολογικών μεταβολών με τις οποίες αναπροσαρμόστηκαν ανοδικά οι σχετικοί φορολογικοί συντελεστές και αυξήθηκε, σε πολλές περιπτώσεις υπέρμετρα, το φορολογικό βάρος που σηκώνουν τα νοικοκυριά.
- Οι εκτεταμένες και αλλεπάλληλες αυξήσεις των σχετικών συντελεστών, τόσο του ΦΠΑ όσο και των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης, εκτόξευσαν τη φορολογική επιβάρυνση την περίοδο της κρίσης
- Στη συντριπτική τους πλειονότητα οι αυξήσεις αυτές πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2010-2014, στο πλαίσιο των δύο πρώτων μνημονίων. Την περίοδο 2014-2019, οι φορολογικοί συντελεστές εξακολούθησαν να μεταβάλλονται, αλλά κατά πολύ μικρότερο βαθμό και όχι προς ενιαία κατεύθυνση.
- Η συρρίκνωση της καταναλωτικής δαπάνης τωννοικοκυριών κατά 1/4 περίπου κατά μέσο όρο, δεν ήταν ενιαία για όλα τα νοικοκυριά. Τη “νύφη” πλήρωσαν κυρίως τα μεσαία και κατώτερα στρώματα.
- Η ποσοστιαία αύξηση του κόστους ζωής είναι μεγαλύτερη όσο φτωχότερο είναι το νοικοκυριό. Αυτό όμως συμβαίνει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι σε άλλες χώρες για τις οποίες έχουν γίνει παρόμοιες μελέτες
- Στην Ελλάδα, παρόλο που η φορολογική κλίμακα έχει σχεδιαστεί με προοδευτικό τρόπο, στην πράξη η προοδευτικότητά της υπονομεύεται από το γεγονός ότι δεν υπάγονται σε αυτήν όλα τα εισοδήματα, επειδή είτε αυτά δεν δηλώνονται στις φορολογικές αρχές είτε ο ίδιος ο νόμος προβλέπει τη φορολόγησή τους σε ξεχωριστή κλίμακα
- Η προοδευτικότητα του συστήματος φορολογίας εισοδήματος εξαντλείται σε πολύ βραχύ εύρος εισοδημάτων, με τον ανώτατο οριακό συντελεστή να εφαρμόζεται είτε το ατομικό εισόδημα είναι 40.000 ευρώ είτε πολλές δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Αυτά όλα οδηγούν σε υπέρμετρη φορολόγηση αυτών που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα.
- Το αίτημα για προοδευτική φορολογία έχει πλέον αναδειχθεί κυρίαρχο σε παγκόσμιο επίπεδο, επειδή η αποδυνάμωση των αναδιανεμητικών χαρακτηριστικών των φορολογικών συστημάτων τις τελευταίες δεκαετίες θεωρείται ότι έχει συμβάλει αποφασιστικά στην αύξηση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων σε πρωτοφανή και πλέον απειλητικά επίπεδα
Δείτε το σύνολο της μελέτης εδώ
